Bản chất của công ty đại chúng chính là công ty cổ phần. Vì vậy, để trở thành công ty đại chúng thì công ty của bạn phải đáp ứng mọi yêu cầu cơ bản về công ty cổ phần được quy định tại Luật Doanh nghiệp và đảm bảo đầy đủ những điều kiện đặc biệt đã quy định tại Luật Chứng khoán. Tuy nhiên, rất nhiều người hay bị nhầm lẫn giữa hai hình thức công ty này. Trong bài viết dưới đây, các chuyên gia của Luật ADZ sẽ giúp quý vị phân biệt giữa công ty cổ phần và công ty đại chúng để tránh xảy ra những sai phạm không đáng có.
Nếu như Công ty cổ phần chỉ chịu sự quản lý của Luật Doanh nghiệp thông thường thì Công ty đại chúng thuộc sự quản lý trực tiếp của Ủy ban Chứng khóan Nhà nước. Do vậy, Công ty đại chúng sẽ có một số khác biệt với Công ty cổ phần để bảo đảm được tính “đại chúng” của nó. Cụ thể là:
Công bố thông tin của công ty đại chúng
Tại điều 101 Luật Chứng khoán 2006 sửa đổi, bổ sung 2010 đã quy định rõ ràng về công ty đại chúng phải có trách nhiệm báo cáo đầy đủ thông tin định kỳ và bất thường về: Báo cáo tài chính kiểm toán hàng năm, soát xét 6 tháng đầu năm; Nghị quyết của Đại hội đồng quản trị trong các cuộc họp thường niên; Tình trạng tài khoản của công ty (nếu bị phong tỏa); Sự thay đổi thành viên trong Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát; Mua bán tài sản có giá trị lớn hơn 15% tổng tài sản của công ty…
Ngoài ra, tất cả công ty đại chúng phải thành lập website riêng theo như quy định của Luật. Trên website phải có một mục riêng chuyên để công bố thông tin cho các cổ đông công ty được biết, đảm bảo được tính “đại chúng”. Đồng thời, việc này thể hiện quyền lợi của các cổ đông là ngang nhau, đều có thể tiếp cận thông tin của công ty. Bên cạnh đó, khi công bố trên website thì các công ty phải gửi nội dung đó đến Ủy ban Chứng khoán để báo cáo, giám sát và công bố.
Công ty đại chúng cần phải tuân thủ các nguyên tắc quản trị
- Bảo đảm cơ cấu quản trị hợp lý nhất và hiệu quả của mọi hoạt động của Hội đồng Quản trị, Ban kiểm soát.
Ví dụ như: Trong Hội đồng quản trị của công ty đại chúng nên có ít nhất 01 thành viên là thành viên Hội đồng quản trị độc lập. Tức là người này không sở hữu cổ phiếu và cũng không nằm trong Ban điều hành hoặc liên quan tới thành viên nào trong đây, không có lợi ích trực tiếp,… Mục đích tạo ra 01 thành viên “độc lập” trong Hội đồng quản trị để qua đó có tiếng nói, giám sát và bảo đảm quyền lợi của các cổ đông nhỏ lẻ. Không những vậy, việc này còn giúp hạn chế tình trạng công ty “Gia đình trị”, nâng cao tính minh bạch cho các hoạt động của công ty, thu hút được nhiều nhà đầu tư yên tâm góp vốn vào công ty.
- Bảo đảm quyền lợi cho mỗi cổ đông, đối xử công bằng giữa các cổ đông, đặc biệt không được phân biệt giữa cổ đông lớn và cổ đông nhỏ lẻ.
Ví dụ như: Khi trả cổ tức thì công ty phải căn cứ theo số lượng cổ phiếu mà mỗi cổ đông đang nắm giữ để quyết toán, chứ không phải cổ đông lớn nắm giữ hơn 20% cổ phần thì sẽ được nhận tỉ lệ cổ tức 10% còn các cổ đông nhỏ lẻ thì chỉ được trả 5%. Trong trường hợp, các cổ đông nội bộ như thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc, Tổng giám đốc tiến hành mua bán cổ phiếu của chính công ty mình thì cần phải thông báo trước các giao dịch và khi thực hiện giao dịch xong phải có báo cáo kết quả của giao dịch. Nếu như là cổ đông nhỏ lẻ thì không cần phải báo cáo. Yêu cầu này căn cứ vào các cổ đông nội bộ tham gia vào quá trình quản lý và điều hành công ty nên có thể đã biết trước kết quả và tình hình của công ty. Cho nên, để đảm bảo được tính công bằng so với các cổ đông khác thì họ phải thông báo khi tiến hành giao dịch.
- Đảm bảo tính công khai, minh bạch đối với mọi hoạt động của công ty: Tiêu chí cốt lõi khi công ty tham gia vào thị trường chứng khoán thì cần phải cung cấp đầy đủ thông tin thì mới có thể phân tích, đánh giá, tổng hợp tiềm năng và triển vọng của công ty. Từ đó, các nhà đầu tư mới dựa vào những yếu tố trên để quyết định đầu tư góp vốn, giúp cho công ty thành công huy động vốn trên thị trường chứng khoán.
Công ty đại chúng phải thực hiện đăng ký và lưu ký chứng khoán tập trung
Hoạt động này diễn ra tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam VSD, ngay sau khi công ty được Ủy ban Chứng khoán phê duyệt trở thành Công ty đại chúng. Hay nói cách khác chứng khoán của tất cả công ty đại chúng kể cả chưa niêm yết để giao dịch đều phải chuyển về Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam VSD. Đây là đơn vị chịu sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Việt Nam.
- Mỗi công ty đại chúng sẽ được cấp một mã chứng khoán riêng để Nhà nước có thể quản lý, hạn chế hiện tượng giao dịch “khống”, rất dễ dẫn tới hành động lừa đảo. Trước đây, khi vẫn tồn tại thị trường giao dịch tự do và không chịu sự quản lý của Nhà nước thì các hợp đồng chuyển nhượng hầu như chỉ là văn bản viết tay giữa hai bên.
- Muốn thực hiện các hoạt động chuyển nhượng, mua bán thì các nhà đầu tư buộc phải mở tài khoản tại các Công ty chứng khoán. Sau đó, với sự trung gian của Công ty chứng khoán thì mọi hoạt động thanh toán giao dịch tiền – chứng khoán sẽ được thực hiện tại một đơn vị nhà nước là VSD. Mọi giao dịch trên đây sẽ bảo đảm hơn rất nhiều so với giao dịch thông thường khi còn Sở kế hoạch và đầu tư quản lý. Đây được xem như là nguồn gốc của dịch vụ Môi trường Chứng khoán đang có tại các công ty chứng khoán hiện nay. Còn nếu như không phải là công ty đại chúng thì hoạt động chuyển nhượng được diễn ra trực tiếp hơn. Cụ thể hai bên tiến hành mua bán chỉ cần viết Giấy mua bán hoặc Hợp đồng theo mẫu, kèm theo xác nhận của Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty cổ phần. Sau đó, công ty phải đăng ký Giấy phép kinh doanh mới do có sự xáo trộn cổ đông với Sở Kế hoạch và Đầu tư.
Trên đây, chúng tôi đã giúp quý vị phân biệt giữa công ty cổ phần và công ty đại chúng. Mọi thắc mắc xin liên hệ ngay tới Luật ADZ để nhận được tư vấn miễn phí từ đội ngũ chuyên gia dày dặn kinh nghiệm.
